Informatie over de
PI1DSA live D-STAR internet-stream
De stream is op 15 april 2008 gestart
en maakte in eerste instantie gebruik van de stream van het
Techniek-netje. Oorspronkelijk zou deze stream twee weken in de lucht
blijven. Op 24 april werd echter duidelijk dat e.e.a. langer
operationeel kan blijven, waarschijnlijk enkele maanden. Vanaf dat
moment kreeg het Techniek-netje een nieuwe eigen stream. De
D-STAR-stream blijft op de huidige link toegankelijk. De komende tijd
wordt gewerkt aan de mogelijkheid om de
D-STAR-stream permanent in de lucht te houden.
De D-STAR-stream maakt in april nog
afwisselend gebruik van de DV dongle en een Icom IC-U82 portofoon. De
dongle was oorspronkelijk op PI1DSA gekoppeld, maar sinds 24 april is
deze gelinkt aan de nieuwe Reflector 17a. De portofoon bevindt zich op
een kilometer of 8 vanaf de repeater en deze geeft via ontvangst op de
eigen rubber duck-antenne het geluid van de repeater weer. Vanaf eind
april zal ook af en toe een IC-E92 voor de stream gebruikt worden.
Portofoon of dongle
Het is gemakkelijk te horen welke bron voor de stream gebuikt wordt, de
DV dongle of de U82: de dongle heeft namelijk geen mogelijkheid om een
roger piep hoorbaar te maken. Is er een roger-piep, dan wordt een
portofoon gebruikt, en anders de DV dongle. In tegenstelling tot de
meeste FM-repeaters geven D-STAR-repeaters namelijk geen roger piep. De
meeste apparaten (behalve de DV dongle) hebben de mogelijkheid om het
apparaat zelf een roger piep te laten maken. Dat laatste is vooral bij
portofoons en mobiele apparaten een vrijwel onmisbare optie. Omdat
D-STAR geen ruis kent, en het achtergrondgeluid digitaal wordt
onderdrukt is het namelijk erg lastig om te horen of een tegenstation
een spraakpauze houdt of uit de lucht is. De interne rogerpiep in een
D-STAR-apparaat geeft aan zodra een draaggolf uit de lucht gaat. Soms is
kort achter elkaar tweemaal zo'n rogerpiep hoorbaar. De repeaters zenden
hun call digitaal uit, waardoor deze in het display van een
D-STAR-apparaat zichtbaar wordt. Een repeater gaat daarvoor aan het eind
van een doorgang kort uit de lucht (dan geeft een D-STAR-ontvanger de
eerste piep), en komt dan opnieuw kort in de lucht om de call digitaal
uit te zenden. Daarna geeft de D-STAR-ontvanger dus een tweede piep.
Als twee stations ongeveer tegelijk
inschakelen kan het voorkomen dat de koppeling tussen de repeaters, de
reflector en de gateway door het systeem deels wordt losgelaten. Het kan
dan dus voorkomen dat een doorgang van een station op één of meerdere
van de repeaters niet hoorbaar is, terwijl dit op de gateway of op de
gateway en de rest van de repeaters wel het geval is. Ook komt het voor
dat één van de twee stations die gelijk inschakelen op zijn of haar
lokale repeater gewoon gewoon hoorbaar is, terwijl het andere station
dan op de gateway en de rest van de repeaters gehoord wordt. Het is
daarbij wanneer je op de stream luistert goed te bedenken dat de DV
dongle laat horen wat er op de gateway gebeurt, en een aangesloten
portofoon alleen de lokale repeater (in dit geval dus PI1DSA). Meestal
gaat het allemaal trouwens allemaal gewoon goed. Overigens hebben alle
D-STAR-repeaters een wurger die op 3 minuten en 20 seconden staat
ingesteld. Na die tijd gaat de zender van de repeater uit de lucht. Het
signaal via de gateway en dus ook op een aan de repeater gelinkte DV
dongle blijft overigens wel gewoon hoorbaar, ook al stuurt de repeater
geen HF-signaal meer uit.
Wanneer via de stream één van de
twee stations in een gesprek niet hoorbaar is, dan is de oorzaak bijna
altijd dat de apparatuur van het niet hoorbare stations niet goed is
ingesteld. Meestal betreft het hier nieuwe amateurs, of amateurs met
nieuwe apparatuur (dat zijn er op het moment nogal wat), of het zijn
mensen die gewend zijn een repeater zonder gateway te gebruiken. Je moet
bij een D-STAR-apparaat expliciet aangeven dat je van de gateway gebruik
wilt maken. (Voor insiders: je moet voor PI1DSA in RPT1 aangeven 'PI1DSA
B' om op 70 cm te werken, maar voor de gateway moet daarnaast in RPT2
staan 'PI1DSA G'). Stations die deze laatste instelling niet hebben
ingevoerd zijn wel op de repeater hoorbaar, maar niet op de DV dongle,
die immers op de gateway luistert. Overigens kunnen stations die deze
instelling niet hebben ingevoerd om het ingewikkeld te maken zelf wel
stations horen die op de gateway zitten.
Linken
Iedere zendamateur kan in principe gebruik maken van D-STAR-repeaters.
Voor de extra mogelijkheden die de repeater biedt is het behalve de
bovengenoemde instelling nodig om je bij de repeater te registreren. Die
registratie zorgt er bovendien bij DV dongle gebruikers voor dat er
alleen mensen met een zendmachtiging via internet de repeater op kunnen.
Met een registratie kun je bijvoorbeeld vanaf je portofoon verschillende
repeaters aan elkaar linken, dat wil zeggen het geluid van twee
repeaters parallel schakelen. De afscherming van de extra mogelijkheden
die de repeater biedt kan per repeater enigszins verschillen. Bij
sommige buitenlandse repeaters kunnen alleen beheerders links maken en
bij een aantal D-STAR-rondes wordt ook de mogelijkheid om te linken bij
de aangesloten repeaters tijdelijk uitgeschakeld. Verder is het bij
sommige repeaters nodig om je eerst te registreren voordat je met een
portofoon of zendontvanger via de gateway hoorbaar wordt.
Hot Spots
Een Hot Spot is een door de Japanse zendamateur Satoshi Yasuda
(7M3TJZ/AD6OZ) bedacht bouwpakketje dat totaal zo'n 50 dollar kost. Met
het printje samen met een normale voor digitale modes geschikte
FM-zendontvanger wordt het mogelijk om gebieden waar geen
repeaterdekking is voor D-STAR te ontsluiten. Mensen die van een Hot
Spot gebruik maken zenden en ontvangen op dezelfde frequentie. Dat
gebeurt meestal in de twee meterband in de buurt van de 144,900 of op 70
cm. Er kunnen meerdere stations tegelijk van de Hot Spot gebruik maken.
Zij zenden dan gewoon simplex uit op de Hot Spot-frequentie, waarbij het
gateway-systeem die signalen ook ook de aangesloten repeaters laat
horen. Doordat een Hot Spot meestal geen hoge antenne heeft kunnen die
stations elkaar lokaal dan weer gewoon rechtstreeks op de Hot
Spot-frequentie horen. Momenteel zijn er in Nederland Hot Spots in
Eindhoven, Den Helder en in Zwolle, en ook in Vlaanderen zijn er
meerdere en er zijn diverse mensen mee aan het bouwen. Doordat Hot Spots
in Nederland bemand gebruikt worden zijn deze normaal gesproken niet 24
uur per dag in de lucht.
Reflector 17
Een reflector is een mogelijkheid
om meerdere repeaters aan elkaar te koppelen. De Nederlandse Reflector
17 bestaat fysiek gesproken uit een server met een directe koppeling op
de internet-backbone. Meerdere repeaters kunnen tegelijk op de reflector
worden gekoppeld. Op dit moment worden PI1DSA (Amersfoort), PI1HWB
(Breda), ON0WV (Brugge) en de 70 cm-module van ON0OS (Oostende) meestal
op de reflector samengevoegd. Daarmee wordt een groot deel van Nederland
en Vlaanderen via D-STAR bereikbaar.
Een reflector heeft drie
modules. Wanneer de koppeling tussen Nederlandse en Vlaamse repeaters
teveel drukte op gaat leveren, dan is het waarschijnlijk dat de
Nederlandse relais op module A zullen blijven (REF017A) en de Vlaamse
repeaters via module B oftewel REF017B zullen worden gekoppeld. Het is
nog niet zeker, maar het ligt voor de hand dat REF017C door Waalse
repeaters gebruikt gaat worden.
Meer info over D-STAR is o.a. te
vinden op www.d-star.nu
|