Mini-staatjes (1) - Neutraal Moresnet
Mini-staatjes (1) Neutraal Moresnet |
Mini-staatjes (1) Neutraal Moresnet Ik ben verzot op grenzen. Landsgrenzen wel te verstaan. Steeds weer verbaas ik mij over de mensen die aan weerszijden van de grens wonen. In Drenthe bijvoorbeeld, waar een deel van mijn familie vandaan komt, is er in taal en cultuur nauwelijks verschil aan weerszijden van de grens. Ook in streken als bijvoorbeeld Limburg, bij Sittard waar het gebied aan de Duitse zijde van de grens de Selfkant heet, en bij Kerkrade/Herzogenrath zijn de mensen aan weerszijden elkaar goed gezind. Op andere plaatsen zoals in Nijmegen bijvoorbeeld zijn de verschillen groter. In Venlo heeft de bevolking vaak een regelrechte hekel aan de mensen die van de andere kant van de grens komen. Dat laatste kan misschien komen doordat er in Venlo al jaren een Duits winkelgebied is, waar je in de guldenstijd zelfs alleen maar met D-marken kon betalen. Ik kocht er eens een bakje aardbeien, en constateerde dat het meisje achter de kassa hoegenaamd geen Nederlands bleek te spreken. Wonderlijk. Ook kan het zijn dat die tegenstelling juist dáár ontstaan is doordat Venlo één van de eerste plaatsen was (de eerste was Gennep, net onder Nijmegen), waar aan het begin van de oorlog de Duitsers ons land binnenvielen. |
Ik ben eens met
een fietstocht op het Drielandenpunt geweest. Tenminste, dat dacht ik.
Een straatnaambord wees namelijk op een vierlandenpunt. Nooit heb ik
begrepen hoe dat zat, totdat ik een maand of wat geleden op Wikipedia
naar de mini-staatjes van Europa (Vaticaanstad, Monaco, Andorra, San
Marino) aan het kijken was, en zo de oplossing van het raadsel vond:
ruim een eeuw lang (van 1815 tot 1919) was het namelijk inderdaad een
vierlandenpunt. Het vierde land(je) hield aan het begin van de twintigste eeuw op te bestaan. Neutraal Moresnet heette het, en het was een soort van driehoekig van vorm, 3,5 vierkante kilometer groot, en lag met de bovenpunt tegen het huidige Drielandenpunt aan. Het mini-staatje dat dus precies 103 jaar heeft bestaan, ontstond doordat Pruisen nét na de tijd van Napoleon onenigheid had over de grens met de toenmalige Nederlanden, waar België destijds nog deel van uitmaakte. De onduidelijkheid ging over een winstgevende zinkmijn. Uiteindelijk werd besloten om van de omstreden streek een neutraal gebied te maken. Oorspronkelijk woonden er in dat gebied 256 mensen. Later kwamen daar nog bijna 3000 arbeiders van de zinkfabriek bij. Het land werd bestuurd door een commissaris, maar in feite zwaaide de machtige burgemeester er de scepter. Het land had geen eigen munten, maar wel eigen postzegels. Neutraal Moresnet heeft ook een tijdje een eigen vlag en een eigen volkslied gehad. Vanaf 1830, toen België en Nederland als aparte landen verder gingen, grensde het landje, op dat ene puntje bovenaan na, aan Belgisch grondgebied in plaats van het Nederlands. |
De vlag van Neutraal Morsenet De zinkmijn raakte in 1885
uitgeput, waarna diverse plannen ontstonden om het gebied als
zelfstandige 'natie' te laten voortbestaan. Rond 1900 begon Pruisen
echter meer en meer druk uit te oefenen op het gebied, maar ook België
wilde het zich niet laten ontvallen. In 1914, aan het begin van de
Eerste Wereldoorlog viel Pruisen België binnen, waarna in 1915
Moresnet door Pruisen werd geannexeerd. In de verdragen aan het einde
van de Eerste Wereldoorlog oorlog viel het gebiedje echter weer aan
België toe, waar het nu nog steeds deel van uitmaakt. Sinds een tijdje heeft Neutraal Moresnet ook een onafhankelijkheidsbeweging. Te zien aan de website is het maar de vraag hoe serieus die moet worden genomen. www.moresnet.co.nr. Voor verdere info:
|
|
a.
Duits-Nederlandse grens, zoals gold vanaf 1843 De gebieden 1
en 2 hoorden van 1815 tot en met
1830 bij elkaar, binnen het Verenigd België kreeg het
tweetalige Moresnet als gevolg van verdragen aan het eind van de
Eerste (tekst bij de
kaart: vrije vertaling van de beschrijving hiervan op Wikipedia, |
